درمان اختلالات ساماتیک آرنج با HVLA: بررسی یک نمونه بالینی

شرح مورد

یک مرد ۲۱ ساله به بخش اورژانس مراجعه کرده است با درد آرنج چپ که از یک روز قبل شروع شده است. بیمار دیروز هنگام اسکیت‌بازی به پشت روی دست چپ خود افتاده است. او درد را به صورت کوبنده و متوسط گزارش می‌کند و شدت آن را ۵ از ۱۰ بیان کرده است. درد به نواحی دیگر انتشار ندارد و همراه با بی‌حسی یا گزگز در ساعد یا دست چپ نیست.

سابقه پزشکی بیمار بی‌اهمیت است و دارویی مصرف نمی‌کند. وضعیت حیاتی او به شرح زیر است: دمای ۳۷.۳ درجه سانتی‌گراد، نبض ۹۰، تنفس ۱۸، فشار خون ۱۳۶/۷۹ میلی‌متر جیوه.

در معاینه فیزیکی، حساسیت به لمس در ناحیه جانبی آرنج چپ مشاهده شد. حرکت ساعد در پرناسیون محدود شده است. تصاویر رادیوگرافی از شانه، آرنج و مچ دست چپ نشان‌دهنده هیچ دررفتگی یا شکستگی نیست.

این شرح بالینی یک نمونه کلاسیک از آسیب پس از سقوط روی دست کشیده (FOOSH: Fall On Outstretched Hand) است. این نوع آسیب‌ها می‌توانند موجب اختلالات مفصلی ساماتیک شوند که بیشتر در سر رادیوس دیده می‌شود و حرکات پرناسیون یا سوپینیشن را محدود می‌کنند.

سؤال

کدام یک از روش‌های درمانی زیر می‌تواند اختلال ساماتیک آرنج این بیمار را اصلاح کند؟

1. کشش مچ دست به سمت عقب در حالی که بیمار مقاومت می‌کند و تلاش می‌کند مچ دست را خم کند

2. خم کردن مچ دست در حالی که بیمار مقاومت می‌کند و تلاش می‌کند مچ دست را به عقب ببرد

3. سوپینیشن مچ دست در حالی که بیمار مقاومت می‌کند و تلاش می‌کند پرناسیون انجام دهد

4. پرناسیون مچ دست و خم کردن سریع آرنج همراه با فشار به سمت خلفی بر روی سر رادیوس

5. سوپینیشن مچ دست و صاف کردن سریع آرنج همراه با فشار به سمت قدامی بر روی سر رادیوس

پاسخ صحیح

پاسخ صحیح: 4. پرناسیون مچ دست و خم کردن سریع آرنج همراه با فشار به سمت خلفی بر روی سر رادیوس

این پاسخ بر اساس مکانیک مفصل رادیوس و نحوه ایجاد اختلال پس از سقوط روی دست کشیده است. وقتی بیمار به پشت روی دست خود می‌افتد، نیروی ناشی از زمین به سر رادیوس فشار وارد می‌کند و آن را به سمت قدامی رانده و باعث محدودیت پرناسیون می‌شود. بنابراین اختلال رادیال قدامی ایجاد می‌شود و تکنیک HVLA (High Velocity Low Amplitude) برای اصلاح آن شامل خم کردن و پرناسیون سریع آرنج همراه با فشار خلفی است.

بررسی پاسخ‌های نادرست

1. کشش مچ دست به سمت عقب در حالی که بیمار مقاومت می‌کند و تلاش می‌کند مچ دست را خم کند
   این تکنیک معمولاً برای محدودیت حرکتی کشش (extension) و یا درمان اپی‌کندیلیت جانبی استفاده می‌شود. با توجه به سابقه سقوط و محدودیت پرناسیون، اختلال رادیال قدامی محتمل‌تر است و این روش به اصلاح آن کمکی نمی‌کند.

2. خم کردن مچ دست در حالی که بیمار مقاومت می‌کند و تلاش می‌کند مچ دست را به عقب ببرد
   این روش برای محدودیت خم شدن (flexion) و یا اپی‌کندیلیت مدیال کاربرد دارد. با توجه به وضعیت این بیمار و محدودیت پرناسیون، این تکنیک نیز مناسب نیست.

3. سوپینیشن مچ دست در حالی که بیمار مقاومت می‌کند و تلاش می‌کند پرناسیون انجام دهد
   بیمار محدودیت پرناسیون دارد، به عبارت دیگر سوپینیشن حرکت آسان اوست. بنابراین انجام این تکنیک باعث بهبود اختلال نمی‌شود و حتی ممکن است باعث کشش غیرضروری و درد شود.

4. سوپینیشن مچ دست و صاف کردن سریع آرنج همراه با فشار به سمت قدامی بر روی سر رادیوس
   این مانور برای اصلاح اختلال رادیال خلفی طراحی شده است، در حالی که بیمار اختلال رادیال قدامی دارد. انجام این تکنیک در این مورد نادرست خواهد بود و ممکن است وضعیت اختلال را بدتر کند.

توضیح علمی

اختلالات سر رادیوس یکی از شایع‌ترین اختلالات مفصلی ساماتیک پس از سقوط روی دست کشیده هستند. برای درک بهتر این مسئله، باید به حرکت طبیعی سر رادیوس توجه کنیم:

1. هنگام سوپینیشن، سر رادیوس به سمت قدامی حرکت می‌کند.

2. هنگام پرناسیون، سر رادیوس به سمت خلفی حرکت می‌کند.

در صورتی که نیروی ناشی از سقوط به جلو یا عقب وارد شود، سر رادیوس می‌تواند به جلو یا عقب رانده شود و در نتیجه محدودیت در پرناسیون یا سوپینیشن ایجاد شود. برای یادآوری این نکته، می‌توان از حروف اختصاری SAPP استفاده کرد:

1. S: Supination (سوپینیشن) حرکت آسان برای رادیوس قدامی

2. A: Anterior radial head (سر رادیوس قدامی)

3. P: Pronation (پرناسیون) حرکت آسان برای رادیوس خلفی

4. P: Posterior radial head (سر رادیوس خلفی)

این بیمار دارای محدودیت پرناسیون و حرکت خلفی سر رادیوس است، که نشان‌دهنده اختلال رادیال قدامی است.

تکنیک HVLA برای رادیوس قدامی

تکنیک High Velocity Low Amplitude (HVLA) برای اصلاح رادیوس قدامی شامل مراحل زیر است:

1. آرنج را به سرعت خم کنید.

2. ساعد و مچ دست را در حالت پرناسیون قرار دهید.

3. فشار کوتاه و سریع به سمت خلفی بر سر رادیوس اعمال کنید تا حرکت طبیعی سر رادیوس بازگردد.

این تکنیک باعث اصلاح حرکت خلفی سر رادیوس و افزایش پرناسیون می‌شود. با انجام صحیح، بیمار معمولاً بلافاصله بعد از مانور حرکت آرنج بهبود می‌یابد و درد کاهش پیدا می‌کند.

نکات بالینی مهم

1. سابقه سقوط: افتادن روی دست کشیده شایع‌ترین عامل ایجاد اختلالات رادیوس است. سقوط به جلو باعث رادیوس خلفی و محدودیت سوپینیشن می‌شود، در حالی که سقوط به عقب باعث رادیوس قدامی و محدودیت پرناسیون می‌شود.

2. معاینه بالینی: محدودیت حرکات پرناسیون و سوپینیشن، همراه با حساسیت موضعی در جانبی آرنج، کلید تشخیص اختلال رادیوس است.

3. تصاویر رادیوگرافی: معمولاً شکستگی یا دررفتگی دیده نمی‌شود، اما بررسی رادیوگرافی برای رد آسیب‌های ساختاری ضروری است.

4. تکنیک‌های غلط: انجام HVLA برای رادیوس خلفی در این بیمار می‌تواند آسیب را بدتر کند. تشخیص دقیق جهت اختلال ضروری است.

5. مراقبت‌های بعد از مانور: پس از HVLA، بیمار باید از فعالیت سنگین و فشار روی آرنج تا چند روز اجتناب کند و حرکات نرم و کنترل‌شده داشته باشد.

جمع‌بندی

اختلال رادیوس قدامی با محدودیت در حرکت خلفی سر رادیوس و پرناسیون مشخص می‌شود و می‌تواند پس از سقوط به عقب روی دست کشیده ایجاد شود.

تکنیک HVLA شامل خم کردن آرنج و پرناسیون سریع همراه با فشار خلفی بر سر رادیوس قدامی است که باعث بازگشت حرکت طبیعی و کاهش درد می‌شود.

شناخت جهت اختلال، درک مکانیک سر رادیوس و انتخاب تکنیک مناسب HVLA برای درمان موفقیت‌آمیز این اختلال ضروری است. رعایت نکات ایمنی و توجه به تاریخچه سقوط به همراه بررسی‌های رادیوگرافی، درمان مؤثر و بدون عارضه را تضمین می‌کند.

با استفاده از این دانش، پزشکان و دانشجویان پزشکی می‌توانند اختلالات ساماتیک آرنج پس از سقوط روی دست کشیده را به شکل علمی و اصولی درمان کنند و عملکرد مفصل را به سرعت بهبود بخشند.